Hình như từ trước đến giờ, những gì tôi đã muốn thì trước sau gì tôi cũng làm được. Có điều, đa phần thứ gì cũng không, nên chuyện gì cũng thành dở dở ương ương. Học đàn cũng lỡ, học chữ cũng không đâu, giờ đến mua bán kiếm tiền cũng bắt đầu cụt hứng. Đã cụt hứng thì thời cơ cũng xoay chiều cho theo cái dạ của mình.

Anh đóng cửa bỏ buôn bỏ bán, bỏ luôn việc mà một người đàn ông phải làm cho xứng hạng mày râu. Bởi lượm được cuốn kinh Lăng Nghiêm. Bởi đọc phải 7 chỗ tìm tâm ngài Anan đã nói. Mọi thứ đều thay đổi. Sư tổ không chay nổi một ngày, bỗng dưng âm thầm chay tịnh một mình. Viện cớ thịt thà làm thân thể khó chịu. Viện cớ chay tịnh để giải bớt chất độc trong người. Lác đác đâu đó một vài cuốn kinh, dăm ba cuốn luận được tha về từ hàng sách cũ. Ngày ấy kinh luận rất hiếm, không được in thả dàn rộng rãi như bây giờ. Chỉ lang thang nơi hàng sách cũ mới có. Cứ vậy mà nghiền ngẫm từ ngày này qua ngày khác, từ giờ này qua giờ nọ ...

Tôi một mình quan sát thế gian với những đổi thay lạ lùng, từ chuyện ngoài đường vô đến chuyện trong nhà. Có cái gì đó đang thay đổi. Thay đổi rất từ từ nhưng rõ ràng đang thay đổi. Mẹ mất, chị ở tù, anh ăn chay, tôi chán nghề. Rồi những đứa trẻ cũng thay đổi. Chúng lớn lên từng ngày như mình già đi từng giờ. Mọi thứ đang dần dần thay đổi. Cứ thong thả, từ từ mà thay đổi ...

Tôi chán nghề nhưng không chán chồng. Vẫn cần một cái gì đó để sống và ăn, để nương và dựa. Không mua bán, không có nghĩa là đóng luôn cửa phòng ăn ngủ với mớ sách kia. Tôi điên tiết xé luôn hai tập luận của Hòa thượng Thanh Từ. Nhưng mọi chuyện vẫn ì ra đó. Cuốn này bị xé, cuốn khác được mang về. Tôi mất chồng. Cái khổ vì thế sự chưa xong, giờ chồng thêm cái khổ vì chồng. Cứ ru rú như con gà mắc phong không ai chịu nổi.

Mọi chuyện đúng là đang thay đổi ...

Mớ sách đó nói về Phật tánh. Phật tánh là nói về cái tánh Phật sẵn đủ trong mỗi chúng sanh. Tất cả đều có cái tánh đó. Anh có tánh đó. Tôi có tánh đó. Đám trẻ nhà tôi cũng có tánh đó. Ngay cả con ki ki và lũ chuột dơ dáy kia cũng có tánh đó. Anh bạn công giáo của tôi cũng có tánh đó. Thế giới này đều có tánh đó. Tất cả đều có nhưng không ai biết, không ai thấy. Ai lo cho miếng cơm manh áo và những tính toán của mình mà thấy với biết?

Những đứa trẻ của tôi, chúng đang lớn và đang thay đổi. Thân thể chúng bự ra, đứa đẹp lên, đứa xấu đi, mọi thứ không còn như cũ. Chúng sẽ vào đời, có thể là ông này, bà nọ, có thể là ngoan hiền, cũng có thể là hằn học. Mọi thứ đều thay đổi nhưng tánh Phật đó thì không. Nó không có hình tướng nên không chịu sự biến hoại của thế gian. Dù điều kiện chung quanh có thay đổi, nó vẫn cứ như thế. Không thay đổi nhưng âm thầm làm nền tảng cho mọi thứ thay đổi. Thật lạ lùng!

Từ trước đến giờ chưa ai nói với tôi điều đó. Chưa ai nói với tôi về 2 chữ Phật tánh, cũng chưa ai nói với tôi về 2 từ đốn ngộ. Tôi chỉ biết niệm Phật để thoát khổ, bố thí để có tiền nhưng chưa bao giờ biết mình có khả năng làm Phật, lại có thể làm Phật ngay trong đời này. Nếu tôi sống được trở lại với tánh Phật đó thì dù trong hoàn cảnh nào tôi cũng không khổ nữa. Tôi không phải lao đao khi anh đóng cửa ngồi thiền. Tôi sẽ sống giữa thế gian mà không phải lo âu sợ hãi. Vấn đề bây giờ là làm sao sống lại được với tánh Phật đó của mình.

Nếu muốn tu hành, tại gia cũng tu được, không cần ở chùa. Ta vì đại chúng làm một bài tụng Vô tướng, chỉ y đây mà tu thì thường cùng ta đồng ở không khác.

Tâm bình không nhọc giữ giới

Hạnh thẳng không cần tu thiền

Ân thì nuôi dưỡng cha mẹ

Nghĩa thì trên dưới thương nhau

Nhường thì trên dưới hòa mục

Nhẫn thì các ác không ồn

Nếu hay dùi cây ra lửa

Trong bùn quyết mọc sen hồng

Đắng miệng tức là thuốc hay

Nghịch tai là lời ngay thẳng

Sửa lỗi ắt sanh trí tuệ

Giữ quấy trong tâm không hiền

Mỗi ngày thường làm lợi ích

Thành đạo không do thí tiền

Bồ đề chỉ hướng tâm tìm

Đâu nhọc hướng ngoại cầu huyền

Nghe nói y đây tu hành

Cực lạc hiện ngay trước mắt

Đó là những gì tôi có thể hiểu được trong mớ sách cũ anh mang về. Ngoài chữ vô tướng ra, mọi thứ còn lại của bài tụng không có gì khó hiểu, cũng không phải khó làm, nhưng quả tình rất mới mẻ với tôi. Tôi không ngờ những việc như phụng dưỡng cha mẹ, thương anh chị em, trên dưới hòa mục, nhường nhịn lẫn nhau chính là tu. Tôi cứ ngỡ những thứ đó là chuyện thường tình, người ta bày ra chỉ để giải hòa thiên hạ cho xã hội bớt phiền toái. Không ngờ đó chính là tu. Tu là những chuyện rất tầm thường trong cuộc sống, nhưng vì xem thường nên mình chẳng làm thứ gì ra thứ gì. Nghe việc gì trái ý, liền phùng mang trợn mắt. Thứ gì không ưa liền la hét om sòm. Hiếu hạnh mình nhường hết cho người. Thương yêu mình dành trọn cho mình. Đời vì vậy mà khổ. Không ngờ đạo chẳng lìa đời. Đạo có mặt cũng chỉ là để phục vụ cho sự ấm êm của đời.

Cái khoái tỉ nhất là ở đâu mình cũng có thể tu được, ở đâu mình cũng có thể tìm lại tánh Phật của mình, không nhất thiết phải ở trong chùa hay cạo đầu lên tận núi cao. Bởi tánh Phật không nằm ở trong chùa cũng không nằm ở mái đầu mà chính ở nơi tâm. Bồ đề chỉ hướng tâm tìm. Tài chi ngày xưa mẹ nói Phật tại tâm. Té ra không có tham - sân - si thì tâm ấy chính là Phật. Mọi thứ là gần gũi và không khó làm. Đó là điều tôi có thể làm được mà không phải bỏ chồng bỏ con, cạo đầu vô chùa khi chúng còn quá nhỏû. Cũng không phải do dự vì phải thay đổi một lần tất cả mọi thói quen. Tôi không muốn mình ra đi rồi lại trở về như một kẻ bại trận.

Tâm bình hạnh thẳng thì không cần giữ giới cũng không cần tu thiền. Nhưng vì hạnh mình không thẳng, tâm mình chưa bình nên tôi phải ngồi thiền theo những gì Thiền Đốn Ngộ đã dạy. Không có gì cản trở được khi tôi đã muốn. Một tiếng trong tư thế kiết già không phải là điều khó làm. Dù lần đầu, người tê hết một nửa.

Điều mong ước nhất bấy giờ là làm sao gặp được Hòa thượng, chủ nhân của mớ sách kia, người đã gieo trong tôi một mầm sống, kết lại những ngày tháng ngất ngưởng buồn lo.

Mọi chuyện đúng là đang thay đổi, đang thay đổi trong một cái không thay đổi...