Phụng Hoàng Sách Tấn Tập 1 (2005)
Thuốc Đắng
Trong chúng có những vị có trách nhiệm dài ngày thường bận rộn là Hương đăng, Tri khách, Thư ký và chuyên viên máy móc. Còn Tri sự tôi biết là nhiều việc rồi, nhưng chỉ làm một thời gian rồi thay đổi. Nay tôi có vài điều nhắc nhở. Thứ nhất là Hương đăng, ngày nào số khách tới chùa mình cũng khá cao, Hương đăng là bộ mặt đầu tiên Phật tử tới lui gặp gỡ. Vì vậy quí vị ráng giữ tâm mình cho được trong sạch đối với khách, cũng như đối với bản thân. Dù điều gì xảy đến mình vẫn vững vàng, sáng suốt. Ngôn ngữ phải nhẹ nhàng, đừng có vẻ cộc cằn, khiến người ta cười Thiền viện có những vị Tăng không đủ tư cách. Hai là khi nào mình cũng nên vui vẻ, để trong lúc họ lễ Phật, mình đánh chuông, họ cảm tấm lòng tốt của mình ủng hộ tinh thần cho họ. Kế đó Tri khách cũng là bộ mặt của Thiền viện. Tri khách là người trực tiếp nói chuyện với khách tứ phương đến thăm viếng. Nếu Tri khách hay, khéo, thì Thiền viện mình được tiếng tốt, Tri khách vụng về hoặc có những đối xử không khéo thì Thiền viện mang tiếng xấu. Cho nên Tri khách rất là quan trọng. Vấn đề tôi đặt ra ở đây là dù có đa đoan công việc bao nhiêu đi nữa, mỗi người cũng phải ráng tu. Vì tu là trọng tâm, là bề sâu của mình. Nếu mình làm được chuyện bên ngoài mà thiếu phần tu, tức là thiếu bề thâm hậu, thì mai kia không có đủ tư cách để lãnh đạo chúng hoặc hướng dẫn Phật tử. Làm sao mà mỗi Tri khách đều có thì giờ tu và tu được miên mật, nghĩa là ngoài giờ tiếp khách ra, giờ tu vẫn không thiếu. Ðồng thời Tri khách nên để tâm nghiên cứu thêm. Ðời tu chúng ta không phải chỉ là giảng đạo mà còn phải hành đạo, không phải chỉ dạy Phật tử hiểu Phật pháp mà còn là ông thầy dẫn đường họ đi nữa, nên rất là khó. Bởi vậy mình phải đi trước họ. Nhiều khi nghe mình nói, họ thấy hay quá, nhưng đến chừng thực hành, họ thấy mình chưa tới đâu, sẽ mất lòng tin. Cho nên quí vị Tri khách phải ráng tu hành ngày càng thâm hậu. Không nên để mất thời giờ lo những chuyện bên ngoài nhiều quá, chuyện tu hành sẽ bị suy giảm, không tròn bổn phận. Kế đó là Thư ký, một trách nhiệm hết sức nặng của Thiền viện. Mọi việc đều phải chạy lo giải quyết cho ổn, nên công chuyện rất nhiều. Gần đây tôi thấy Thư ký đi nhiều quá, chuyện này, chuyện nọ. Ði nhiều tự nhiên sự tu phải bị suy giảm, nên tôi cũng hơi nóng ruột. Tôi muốn việc nào quan trọng thì đi, còn không quan trọng lắm nên giảm từ từ, đừng sanh việc nhiều quá, để công tác của mình vừa phải, mới có thời giờ tu. Thật ra ở đây hai ba năm mà sự tu hành không tiến được bao nhiêu cũng uổng. Tuy rằng có được lợi tha nhưng phần tự lợi thiếu, đó cũng là thiệt thòi. Vậy nên Thư ký ráng rút bớt những gì không quan trọng lắm, chỉ đi làm trong giới hạn đặc biệt của mình. Ðến ông chuyên viên, sao thấy ông cứ xách xe chạy hoài, thêm đứa học trò của ông cũng làm hoài, chiều không thấy ngồi thiền. Tôi thấy như vậy là thiệt thòi đó. Làm sao vừa được việc cho chúng, vừa có thời giờ tu cho mình, hai cái đó cân xứng mới tốt. Nếu được việc cho chúng mà sự tu của mình không được, thì cũng thiệt thòi. Lâu dần, đâm ra nản lòng, bực bội, thấy mình tu không tiến, rồi tính chuyện đi đây đi kia. Ai làm nhiều, biết là có phước, nhưng lâu lâu nhìn lại thấy mình tu không bằng huynh đệ, tự nhiên thối tâm rồi có những tư tưởng lung tung. Vì vậy, cho nên T.H làm việc cho chúng đừng làm quá nhu cầu. Tôi thấy T.H cũng có óc sáng kiến, mai chế máy này mốt chế máy kia. Tuy trong chúng nhờ vậy mà được tiện nghi, nhưng chế được cũng thích rồi muốn làm riết, thì giờ tu không có nữa. Lâu ngày kiểm lại thấy mình thua huynh đệ e sẽ buồn. Tôi khuyên mấy chú chỉ làm trong giới hạn những nhu cầu thiết yếu thôi, còn những gì không quan trọng, mình bớt lại, đừng có lo quá. Mình muốn lo cho Thiền viện đủ hết mọi nhu cầu, mọi vật dụng, nhưng riết rồi mình mất hết thì giờ tu lại đâm ra buồn. Vì vậy phải hạn chế lại, sự tu hành mới được yên ổn. Ðó là tôi nhắc chung mấy vị có trách nhiệm nặng, cố gắng làm sao thu gọn, đừng để sự tu hành bị bê trễ. * Mọi lần Trung Thu ở dưới Thường Chiếu tôi cho ăn buổi tối, có Tăng, Ni, Phật tử chung vui. Nhưng ở đây tôi đã tuyên bố mình không ăn phi thời, mà ăn Trung Thu phải ăn bánh chớ chẳng lẽ uống nước trà không. Ăn bánh tất nhiên là phi thời rồi. Chúng ta phạm giới ăn phi thời thì trái với Thanh qui. Hơn nữa, đây cũng không phải là lễ chánh trong đạo. Tôi nghĩ Phật tử thương mình, muốn cho mình nếm vị bánh Trung Thu, thôi thì trưa mười bốn hoặc rằm, chúng ăn bánh Trung Thu lấy thảo. Chúng ta nhớ Trung Thu một chút vậy thôi, khỏi tổ chức lễ. Bởi vì tổ chức lễ, sau này thành thói quen, cứ ăn chiều hoài không tốt. Ở đây, phần giới luật qui định không nhiều, chúng ta phải nghiêm chỉnh, giữ cho được mười giới, tôi đã quyết chí vậy rồi. Làm sao khi Phật tử đọc bản Thanh qui, người ta nhìn thấy đúng là chư Tăng ở đây giữ Thanh qui không sai sót. Nếu Thanh qui viết một đàng, mình sống một ngả, người ta thấy sẽ cười. Họ sẽ nói mình làm lấy lệ chớ không phải thực chất. Toàn chúng phải hiểu điều đó. Vậy ăn Trung Thu ở quá đường chớ không tổ chức Trung Thu riêng. Nếu ăn Trung Thu rồi nghe tôi nói chuyện này kia, thì Tăng Ni phải họp chung, mà điều này thật tình tôi đã sợ. Ở đây Tăng Ni không xa mấy, nếu cứ gặp gỡ hoài e thành cái bệnh. Bệnh này cũng trầm trọng lắm, cho nên tôi dè dặt. Nhiều nhất là một tháng chỉ có hai buổi học chung. Ðó là bất đắc dĩ thôi, chớ tôi cũng không muốn tới lui qua lại nhiều. Mình phải luôn luôn dè dặt để cho sự tu hành không bị trở ngại. * Những vị có công tác cần ra ngoài phải sắp xếp lại. Như ông Tri khố, đừng có mỗi ngày mỗi đi, làm sao để cách một ngày đi chợ một lần, ngày đi ngày nghỉ. Nghỉ đó ở nhà để tu, giữ cho đạo lực mình đừng bị suy thoái, chớ đi hoài cũng kẹt. Còn ông Thư ký thì phần hộp thư ở bưu điện giao cho Tri khố, lâu lâu đi chợ lấy thư luôn. Còn một điều này nữa, sao hai ông Hương đăng cho cô hồn ăn gạo sống? Thường các chùa người ta nấu cháo với muối. Thôi chịu khó kiếm cái nồi nhỏ nhỏ nấu cháo. Cúng cô hồn thì cháo với muối chớ không cúng gạo sống. Bởi vì trong bài kệ mình quán “thất liệp biến thập phương” là bảy hột cơm, hột cháo, biến khắp mười phương, còn gạo làm sao biến? Vậy mấy chú chịu khó cho ăn chu đáo một chút, mới đúng ý nghĩa của nó, chớ mình đơn giản quá người ta không hưởng được, lòng từ bi của mình không trọn vẹn. - Thưa Thầy, hay là mình cúng cơm có chế nước. - Ờ, cũng được. Nghĩa là làm sao cho đúng pháp, chớ trong phần cúng cô hồn thí thực đều là cơm cháo chớ không có gạo. * K.T trong mấy tháng qua vì tai nạn nên không sanh hoạt theo chúng, mà được huynh đệ trong chúng chăm sóc lo lắng giùm. Hôm nay đã khỏe, ra chúng sám hối. Tôi nghĩ rằng trên đường tu, K.T, và gần nhất là ông K.Ð, có những tai nạn bất thần, ngoài ý muốn của tất cả. Nhưng tôi nghĩ, đó cũng là nghiệp quá khứ còn thừa, khi mình tu nó có thể đến bất chợt lúc nào. Từ đây về sau, khi K.T khỏe rồi, phải biết trong đời hiện tại mình không gây nghiệp ác nhiều, nhưng do nghiệp quá khứ còn thừa nên ngày nay quyết chí tu, tai nạn có thể xảy ra bất thần, không lường trước được. Nhớ vậy mỗi ngày mỗi đêm tha thiết sám hối cho tất cả nghiệp quá khứ được tiêu trừ để trên đường tu không còn chướng ngại nữa. * Tôi xin nhắc lại cho toàn chúng biết, hiện giờ trong chùa mình có người đi ra ngoài điện thoại riêng. Nếu trong chúng ai có chuyện gì cần gấp phải liên lạc với ai đó thì xin Quản chúng để gọi điện, không nên xuống trạm điện thoại. Xuống dưới kia có hai lỗi: Lỗi thứ nhất là tại sao trong chùa có điện thoại mà lại đi gọi nơi công cộng, người ta nghĩ chắc thầy này có chuyện gì riêng tư, không dám gọi điện thoại chung. Ðó là lỗi làm người ta nghĩ mình có điều gian dối mới không giữ đúng tinh thần chung trong chùa. Thứ hai là trong Thiền viện không cho giữ tiền riêng, mà điện thoại công cộng thì phải trả tiền, hỏi tiền đâu ra để trả? Không có tiền trả mà gọi, nghĩa là muốn xin gọi không, xin như vậy người ta cũng phiền. Dầu họ có cho mình gọi không tiền đi nữa, họ cũng không vui, ép bụng người ta. Người ta muốn tìm chút ít lợi để nuôi gia đình mà mình lại làm như vậy là không tốt. Vậy nên yêu cầu toàn chúng từ đây về sau, nếu ai có chuyện gì cần phải gọi điện, cứ xuống trình với Quản chúng rồi gọi bằng điện thoại của chùa, không nên đi xuống trạm điện thoại. Nếu xuống dưới kia thì coi như phạm một điều luật. Luật này mới, hồi trước chưa có điện thoại nên chưa có điều luật đó. Từ đây tôi nhắc cho tất cả không nên làm như vậy. Thứ nhất là người bên ngoài nghi, rồi trong chúng cũng nghi. Thứ hai là làm phiền người có điện thoại, người ta nể mình không lấy tiền, mà không lấy tiền thì họ thiệt thòi. Ðó là hai vấn đề không bao giờ nên có. Vậy trong chúng nhớ dè dặt, đừng làm điều đó. * Quanh hồ Tĩnh Tâm tôi thấy mấy chú gần đây đi ngao du nhiều quá. Lúc trước chính tôi sáng nào cũng đi quanh hồ, có khi xuống tới cổng ba rồi trở lên, đủ cho chân tôi mạnh, nhưng sau này tôi cũng đầu hàng. Sáng Phật tử đi, dân chúng đi, chiều họ cũng đi, nên tôi loanh quanh ở đây rồi qua nội viện Ni thôi, chớ không đi ra ngoại viện được. Mình đi, gặp Phật tử không chào hỏi cũng kỳ, chào hỏi nói qua nói lại nhiều quá không tốt. Vì vậy, tôi nghĩ mấy chú nên dè dặt. Trong này mình đi lên đi xuống ba vòng cũng tốt rồi, lội chi ra ngoài cho cực, gặp nhiều người quá cũng hơi phiền. Hôm nào chiều mát không có người mới nên đi, đi một vòng cho nó thoáng. Còn hôm nào có người thì thôi, cứ ở trong nội viện, đi tới đi lui trong này được rồi. Miễn sao mình có vận động là tốt, đâu cần phải đi ra ngoài mới tốt. Mình tránh bớt duyên, đừng nên tiếp xúc nhiều. Người ta nói tôi giữ mấy chú còn hơn giữ con gái nữa. Tôi cũng biết tâm chúng sanh kỳ cục. Không biết cái nghiệp chướng gì với mấy ông thầy, mà mấy ông thầy dễ bị người ta thương lắm. Cho nên tôi sợ mấy chú đi lảng vảng bên ngoài, rồi có cô nào cắc cớ chọc ghẹo thì về ngồi thiền hết thanh tịnh. Tôi không muốn cho mấy chú ra ngoài kia là vì vậy, dè dặt vẫn hơn, giữ cho thanh tịnh. Ở trong này giữ gìn cho đạo lực được vững. Trong kinh Tứ Thập Nhị Chương, đức Phật có dạy: “Nếu có cái thứ hai nặng bằng ái dục thì thế gian không ai tu được.” May mà chỉ có một cái nên người ta còn ráng tu được. Như vậy Phật đánh giá ái dục nặng nhất. Do đó tôi muốn mấy chú tránh duyên, để mai kia tuổi lớn, đạo lực vững, lúc đó mình gặp duyên cũng không bị chướng ngại. Nay trong lúc tuổi trẻ, gặp cái duyên người ta trêu ghẹo, dễ sanh chuyện lôi thôi, mà lôi thôi thì tâm hồn hết trong lắng, sự tu thối chuyển. Vì vậy phải dè dặt, đừng tin mình quá, tới chừng ngã cái đùng hối hận không kịp. Do đó tôi khuyên mấy chú đừng nên đi chơi chiều khi thấy người ta còn lảng vảng ngoài hồ. Chừng nào không thấy bóng người thì cho đi, còn có bóng người thì đi trong này giùm, đừng đi ra ngoài. Mấy chú đi lơ chơ, lỡ họ lén chụp chung hình rồi đồn đại lôi thôi, mệt cho Thiền viện mình. Vậy nên ráng dè dặt, đừng vì một hai cái vui nho nhỏ mà làm mất uy tín của mình không tốt. - Bạch Thầy, gần đây Thầy có cho sửa bên đồi Thanh Lương. Vậy chiều có cho chúng qua chơi không? - Hôm rày tôi cũng có thấy một số quí Tăng của mình đi ra đồi Thanh Lương chơi. Lâu lâu mới cho mấy chú đi xuống dưới chơi một lần, chớ đi riết rồi ngao du xa quá không ai kiểm soát nổi. Tôi chỉ cho vào buổi chiều không có khách thì được đi quanh hồ Tĩnh Tâm cho dãn chân. Nếu muốn đi xa hơn một chút nữa thì cho qua hai băng ghế chỗ đầu đường xuống đồi Thanh Lương. Ngồi ở đó nhìn hồ một chút là được rồi, đừng đi lang thang xa quá. Biết đâu có cọp rình ở dưới, lỡ có gì ai biết mà bênh vực. Nên phải dè dặt, không được đi xa. Mấy chú đừng tưởng chung quanh mình lúc nào cũng thuận duyên. Có những chuyện bất thường đôi khi mình không lường trước được. Như năm kia ở Thường Chiếu, chư Tăng nhập thất giữa trưa mà có cô ghé vô đó. Thành ra có nhiều cái mình không lường trước được, nên phải cẩn thận, có gì mang tiếng không tốt. Vì vậy chỉ khi nào không có khách, nhớ nghe, không có khách mới đi quanh hồ Tĩnh Tâm. Nhiều lắm là bước xuống đầu đường đồi Thanh Lương, hóng mát một chút rồi vô chớ không đi xa. Ði xa không ai kiểm soát được. Tôi giữ như vậy để tránh những chuyện bất thường xảy ra, gây tai tiếng không tốt cho tập thể. * Trong chúng ở đây cũng còn một ít người thắc mắc chưa rõ chủ trương của Thiền viện. Sư ông nói đủ sức nuôi tụi con, chuyện đó không nghi ngờ, Sư ông vẫn giữ lời hứa. Tuy nhiên mỗi ngày chúng phải ra lao động buổi sáng, để người ta thấy là mình có làm việc, không phải người ăn bám xã hội hay chỉ sống nương nhờ. Người ta sẽ thấy các Thiền viện cũng có khả năng tự lo liệu phần nào. Thứ hai là lao động cho có sức khỏe. Hôm trước có mấy dì phước vào nội viện tham quan, người ta hỏi thời khóa ở đây, Sư ông cho họ biết ở đây lao động buổi sáng ba tiếng đồng hồ, còn buổi chiều, tối và khuya ngồi tu. Họ rất tán thán, vì biết ở xứ Ðà Lạt mà không lao động dễ bệnh hoạn lắm. Cho nên, ở đây ai cũng phải lao động. Trời lạnh nếu không lao động thì không tiết mồ hôi ra, những chất phế thải trong người không thải ra được, dễ sanh bệnh hoạn. Mỗi buổi sáng, tụi con lao động ngoài nắng cho cơ thể mạnh khỏe. Lợi dụng ba tiếng đồng hồ hoạt động ngoài trời mình làm gì đó để có chút lương thực dùng hoặc có chút hoa trái đem bán, như vậy mới tốt. Nếu mình làm không ra gì hết hoặc chỉ làm cầm chừng lấy có thì không kết quả gì mà sức khỏe cũng không tốt. Phải làm việc sốt sắng mới ra mồ hôi. Sự sắp đặt của Sư ông là muốn giữ gìn cho tụi con ở yên tu, không bị phiền hà khách khứa và là bảo vệ sức khỏe tụi con được lâu dài. Tụi con nên hiểu rõ ý đó. Trong bản nội qui, Sư ông đã qui định là Tăng Ni hoạt động ba tiếng đồng hồ mỗi ngày. Dù tụi con có cơm ăn nhưng cũng phải làm. Ở ngoài đời có những người giàu mà vẫn phải làm, đâu dám ngồi ăn không. Tụi con ở đây là trong đạo, lại còn trẻ phải nên lao động, vừa để có chút ít phương tiện cho mình, vừa tránh bệnh hoạn, cũng là để cho Thiền viện trang nghiêm sạch sẽ. Tụi con đừng nghĩ Sư ông nuôi tụi con được rồi tụi con làm chút chút chơi thôi, từ đó trong chúng lơ là bỏ qua những bổn phận của mình, có hại chung cho Thiền viện. Tụi con nghĩ như nhà tụi con ở cũng phải lau chùi, làm cỏ rác chung quanh. Ở đây nếu không làm gì, riết thành rừng luôn. Cho nên mình sống thì phải làm, như nấu ăn phải có củi, chớ không làm đâu có được. Tụi con phải hiểu cho tường tận, đừng nên làm gì hoặc nói gì gây thương tổn cho người và tạo sự hiểu lầm, điều đó không tốt. Ðó là điều thứ nhất Sư ông căn dặn tụi con. Ðiều thứ hai, như trong bản Thanh qui Sư ông dạy tụi con sống lục hòa, trong đó có khẩu hòa vô tránh, nghĩa là lời nói phải dịu dàng, không tranh cãi, không được lớn tiếng la rầy huống là xỉ xỏ với nhau, cả thân và khẩu không hòa là phạm Thanh qui. Tụi con là người quyết tu thì những tập khí, những thói quen xấu phải bỏ, nếu còn giữ là trái với nội qui Sư ông đã nêu ra. Muốn tu phải sống đúng theo lời Phật dạy và theo luật Phật chế, nếu không chỉ là tu suông, là vô nghĩa. Biết sửa những điều sai quấy mới là tu. * Nếu ở trong chúng mà cứ lo cho gia đình hoài làm sao tu, nên trong Thanh qui phần đầu có ghi phải dứt khoát đời ra đời đạo ra đạo. Ở đời phải lo chuyện hiếu thảo cho cha mẹ, cha mẹ bệnh hoạn phải nuôi nấng cho đến hết bệnh. Còn con nay đã đi tu thì dành phần đó cho người tại gia, nếu tới lui nuôi nấng thì tu hành sao được. Phải có thái độ dứt khoát, cha mẹ bệnh về thăm trong một thời gian nhất định rồi trở lên, chớ không phải cha mẹ bệnh rồi về nuôi ở một hai tháng. Người nào cũng vậy thì sự tu hành sẽ bê trễ, không thể tiến. Bởi vậy ở đây tụi con phải có thái độ dứt khoát, việc gì ra việc ấy. Nếu ở đời, hiếu thảo là lo phụng dưỡng cha mẹ, thì ở đây trong đạo, hiếu thảo là lấy sự tu hành đạt đạo để cứu độ cho cha mẹ chớ không phải lo nuôi dưỡng. Nuôi dưỡng dành phần cho người tại gia. Phải có thái độ dứt khoát, làm bổn phận con cái hay bổn phận đệ tử trong giai đoạn nào đó thôi, chớ ở luôn bên cạnh bỏ cả sự tu hành là không được. * Sân gốc từ si, mà si là do chấp ngã chớ không có gì khác. Tất cả chúng ta đều thấy mình là quan trọng, nên ai xúc phạm tới mình dễ nổi sân, đó là chấp ngã về thân. Còn về tâm thì cứ cho ý nghĩ mình là đúng, rồi ai làm trái quan niệm, trái ý liền nổi sân, đó là chấp ngã về tâm. Hai thứ chấp ngã đó nếu tụi con xả được thì trên đường tu không còn sân nữa, tụi con mới có trí tuệ. Có trí tuệ mới thấy cái ngã này không đáng gì, hư dối, không thật. Thấy ngã không thật là có trí tuệ, xả được chấp thân tâm một cách dễ dàng không khó, nếu tụi con còn kẹt nơi chấp ngã thì cái sân không xả được. Thứ hai là tụi con hay có bệnh thị phi. Ở trong chúng với nhau đa số có bệnh nhìn người khác, nên thấy người này dở người kia hay mà quên cái dở của mình đi. Khi thấy người ta dở mình hay nói, rồi mích lòng buồn phiền nhau. Bệnh này khá trầm trọng, tụi con phải dè dặt. Chính Lục Tổ có nói: “Nếu thấy lỗi người thì lỗi mình trước mắt.” Ðừng nên thấy cái dở của người ta, cũng đừng nghĩ mình không nói là phụ họa cái dở của người. Nếu nhắc được thì nhắc, không được thì bỏ qua, đừng nên nói qua nói lại với người này người kia không hay, từ việc nhỏ thành việc lớn không tốt. Bệnh của con người là thường thấy lỗi người mà không thấy lỗi mình, bởi vì con mắt ngó ra nên thấy ở ngoài, không thấy ở trong. Cho nên tụi con mới thấy rất hợp lý là khi ngồi thiền mắt mình nhìn xuống, để thấy lại mình chớ không thấy bên ngoài. Tất cả tụi con chưa ai là Phật, là A-la-hán, nên có những sơ sót, lỗi lầm, mình thông cảm và bỏ qua. Nếu thấy ai có gì dở, mình có khả năng giúp và khuyên để người ta bỏ, đó là một cái hay, nếu không thể khuyên được thì bỏ qua, lo việc mình tốt hơn. Ðừng ngó qua ngó lại chẳng những không lợi cho bản thân mình lại dễ sanh ra phiền não, hoặc sanh ác tâm với người khác. Do đó tụi con nên khéo tu, phải thấy lỗi mình trước. Nếu thấy lỗi người thì khuyên rồi bỏ, đừng ôm ấp. Ðược như vậy sự tu mới tiến bộ, chớ tụi con nhìn qua ngó lại hoài cả ngày tu làm sao mà tiến, trở lại gây phiền não cho nhau, đó là điều rất dở. Vậy tụi con dè dặt, thường nhìn lại mình, đừng thấy lỗi người. Mong tụi con cố gắng. * Nếu ý nghiệp mạnh, nó rong ruổi nơi này nơi kia làm tâm xao xuyến nhiều, thân sẽ theo đó bị ảnh hưởng. Cho nên khi bắt chân lên tọa thiền, phải khẳng định trong lòng giờ này là giờ chết, chết từ thân cho đến tâm, đừng chạy theo nó. Nếu ý mình chết thì tâm vọng tưởng dừng, tức là tu thành công. Trong sự tu hành có gì lạ phải trình cho Thầy biết để hướng dẫn. Ðừng nên nói những sự bất thường hoặc cái gì lạ khiến những người xung quanh nói mình khoe, không hay. Tu làm sao sáu căn đừng nhiễm sáu trần, nếu nhiễm thì nghiệp sanh tử từ đó mà ra. Theo thời khóa tu của Thiền viện, đêm nào tụi con cũng phải sám hối nhắc đi nhắc lại lỗi của sáu căn, không để buông lung. Nhắc là để tụi con nhớ mà hành trì, còn nếu tụng rồi không nhớ, không ứng dụng thì tụng đó không kết quả. Vậy khi quì đọc lời sám hối sáu căn, tụi con phải lưu tâm, phải chú ý để nhớ điều đó mình có phạm hay không. Nếu không thì mừng, còn có phải sửa chữa, đó là biết tu. Như vậy mới có kết quả, chớ tụi con cứ tụng cho hết bài là không được. * Tụi con từ lỗi lớn đến lỗi nhỏ đều phải dè dặt đừng phạm, vì sau này còn làm Phật sự, lúc đó không có Thầy, tụi con phải làm cho xứng đáng, lợi mình lợi đạo. Chớ tụi con đạo thì hiểu mà hành động, tư cách còn sai sót, sau này làm giảm giá trị của người làm Phật sự, làm lợi ích cho chúng sanh. Tụi con thấy ở đây khó hơn các nơi khác, những lỗi nhỏ đều phải rầy, nhắc, vì tụi con ở đây năm bảy năm rồi sẽ lãnh trách nhiệm nào đó làm Phật sự. Thầy muốn khi tụi con ra làm Phật sự, đứa nào cũng xứng đáng, không bị người ta khinh chê. Vì vậy, Thầy chủ trương thật khó để kềm chế. Ðối với đạo lý, tụi con có thể hiểu, thấm nhuần được, nhưng tập khí nhiều đời của mỗi đứa không thể một sớm một chiều mà hết. Nếu để tự do thì những tập khí đó không chừa bỏ được, sau này trở ngại trên con đường làm Phật sự. Vậy nên tụi con được gọt giũa thật kỹ, để khi ra gánh vác Phật sự, làm được tròn và tốt. Ðến đây, tụi con không những học giáo lý để hiểu và tu, mà còn phải sửa những tập khí nhỏ. Tuy những lỗi nhỏ không quan trọng lắm, nhưng cũng làm suy giảm uy tín, tụi con sẽ không được người ta quí trọng. Nếu tụi con muốn sống tự do thoải mái, thì mai kia sẽ bị chướng ngại nhiều, sẽ bị phê phán nhiều. Tụi con phải cố gắng nhiếp tâm mình, cố gắng dè dặt thân, khẩu, ý, gìn giữ cho nghiêm chỉnh đừng để sai sót. Ðó là điều mọi người sẽ nhìn thấy trước hơn cái tụi con hiểu đạo. Hiểu đạo, nằm thầm kín trong nội tâm mình, còn lời nói, hành động bên ngoài ai cũng thấy được. Vậy nên mình phải dè dặt, cẩn thận để xứng đáng là một người ở Trúc Lâm. Nếu tụi con từ tâm niệm, trí tuệ, hành động đều tốt, đều xứng đáng, đó là niềm vui của Thầy. * Ở đây Thầy chủ trương lục hòa, nhưng kiểm lại thấy tụi con chưa thực hành được. Trong lục hòa có hai cái dễ là thân hòa và khẩu hòa, còn ý hòa khó hơn. Vậy mà khẩu hòa còn phạm, huynh đệ còn cãi lẫy nhau. Trong Thanh qui Thầy cho tụi con bàn luận đạo lý, nhưng lời nói phải nhẹ nhàng tao nhã, chớ lớn tiếng cãi rầy là phạm lỗi khẩu bất hòa. Nếu Phật tử ở xa đến, họ biết được trong Thanh qui Thầy chủ trương tụi con sống lục hòa, nay thấy hoặc nghe tụi con cãi nhau, người ta sẽ đánh giá rằng ở đây Thầy đặt ra những điều luật, những qui chế, mà chúng không làm được, thì Thiền viện không còn ý nghĩa, không có giá trị. Mình nói mà không làm được thì đó là nói suông, nói rỗng. Vậy tụi con phải khéo dè dặt, có gì cần bàn cũng hòa nhã, nhỏ nhẹ, không được lớn tiếng cãi rầy. Lớn tiếng không những làm cho nội tâm mình sân hận, mà còn làm cho người chung quanh cười mình chưa thuần thục. Tụi con mỗi đứa giữ một chút thì hay, chớ mỗi đứa phạm một chút chung lại thành dở. Nên tất cả phải cố gắng kềm chế, gìn giữ mình. Vẫn biết tụi con còn đang tu nên nhiều lỗi lầm, nhưng nếu lỡ có lỗi lầm thì phải chừa bỏ, như vậy mới tu tiến. Ðừng nghĩ mình tu mà còn lỗi lầm là xấu hổ, tủi thân. Mình có lỗi, nay bị rầy và được nhắc nhở là đáng mừng. Tụi con nhớ rồi chừa bỏ, như vậy sẽ trở thành người hay. Nếu không biết sửa, không chịu bỏ, tụi con sẽ dở hoài. Rốt cuộc ở năm, mười năm mà không tiến bộ bao nhiêu. * Khi xuất gia tụi con phát nguyện rất mạnh, quyết tu một đời này cho xong tất cả những nghiệp chướng để tu hành mau đạt đạo. Tụi con nguyện như vậy mà khi gặp chuyện nhỏ, vượt qua không nổi, làm trở ngại việc lớn. Như chuyện rầy nhắc đó chỉ cần một chút khéo nhìn, khéo uyển chuyển sắp xếp cách nào đó làm cho nó hay hơn, thì mỗi lần nhắc là mỗi lần tiến. Nếu mỗi lần nhắc là mỗi lần buồn, sau này ai dám nhắc nữa, sẽ trở thành dở. Tụi con lớn tuổi rồi, lớn tuổi tu thì có nhận thức và nhận định kỹ, trên đường tu không bị thối chuyển. Nhưng cũng có dở là lớn tuổi đi tu thì cái ngã hơi lớn, nên động tới là buồn nhiều, buồn lâu. Chớ mấy đứa nhỏ bị rầy buồn chút thôi, không có nhớ lâu. Tụi con hơi lớn nên ngã cũng to theo, vì vậy phải ráng tu. Tất cả những nghiệp chướng có là do mình cố chấp. Nếu có chỗ dở, được nhắc được chỉ liền hoan hỉ chuyển đổi, thì sẽ trở thành người hay, người tốt. Còn tụi con cố chấp, mỗi lần rầy là mỗi lần buồn khóc tủi thân, giả sử như bị rầy năm lần bảy lượt liền thối Bồ-đề tâm, đường tu không tiến được. Ngày trước các vị Thiền sư chẳng những bị rầy, mà còn bị mắng chửi nữa, nhưng các ngài thấy ở đó có thể tiến đạo được thì dù khó mấy vẫn vui, vẫn hoan hỉ, để cầu được cái cao siêu hơn. Ðâu phải vì một hai cái nhỏ mà sanh buồn phiền, tự ái rồi thối Bồ-đề tâm. Khi nào bị rầy, bị nhắc tụi con xét kỹ lại có phải mình dở hay không? Nếu mình dở thì cố gắng tập hay hơn, chớ đừng nghĩ sao cứ bị rầy hoài, sanh ra buồn nản. Chính cái buồn nản đưa đến thối tâm. Ðược rầy phải mừng, vì biết thêm chỗ khuyết của mình, cố gắng sửa để vươn lên. Như vậy tụi con sẽ tiến và hay hơn. Làm sao càng ngày bản ngã tụi con càng mòn đi, thấp xuống thì mai kia ra làm Phật sự mới dễ dàng. Chớ tụi con không dẹp bản ngã, sau ra làm Phật sự trở ngại còn nhiều hơn nữa. Vậy mỗi đứa phải ý thức rõ, bị rầy không phải là xấu, là dở. Nếu phá trai phạm giới, hay cố chấp mới là xấu, còn được nhắc là cơ hội tốt để mình vươn lên. Nhớ như vậy tụi con sẽ không có gì buồn hết. * Lâu nay Sư ông chủ trương Thiền viện Trúc Lâm là chỗ để những Tăng Ni có thiện chí tu quyết tử trên đường đạo tụ tập về cùng tu. Ðã là quyết tâm thì tất cả những cái khó trong cuộc sống cũng như trong sự tu đều phải vượt qua hết, lấy sự tu làm trên, không được coi thường. Vậy mà ở đây thời gian qua có một người chúng tới phiên nhập thất lại không thèm nhập. Sư ông ngạc nhiên vô cùng. Ðó là điều sai thật là sai. Ở đây tụi con lâu lắm qua mấy năm mới tới phiên, nhập thất là chuyện hiếm có hi hữu mà lại từ chối. Vậy là đối với sự tu hành không quan tâm, không coi trọng. Nếu không trọng sự tu hành thì tụi con không đi đúng đường lối ở đây rồi. Ở đây đặt sự tu lên trên hết, còn làm việc cho chúng là phụ. Tụi con lo làm việc cho chúng mà không chịu tu, điều đó không chấp nhận được. Nếu con thích tu thì ở đây tu, còn không thích thì về các Thiền viện hoặc các chùa để lo những chuyện khác. Ở đây mà không chịu nhập thất tu là trái hẳn với chủ trương và đường lối của Sư ông rồi. Sư ông không muốn tụi con về đây để làm cho Thiền viện đẹp và chùa có tiếng, mà cốt yếu là lo cho tụi con tu. Ở đây có thời gian chuyên tu để tăng trưởng đạo lực, vậy mà bỏ phiên nhập thất nghĩa là sao? Dở sẽ càng dở thêm chớ không thể nào tu tiến được. Ở đây mà tu lơ là thì uổng đi lòng trông đợi của Sư ông. Sư ông muốn tụi con tu hay, tu tốt, để mai kia thành người xứng đáng ra lãnh đạo dạy dỗ cho người. Sư ông không mong tụi con ở đây làm công quả rồi nuôi cái dở hoài. Tụi con nhất định phải tu tiến, tu mạnh chớ không tu lôi thôi. Ai ở đây mà tu lôi thôi, Sư ông không chấp nhận. Vậy con xét kỹ lại, nếu quyết tử tu thì ở lại, còn nếu muốn tu vừa phải để gieo nhân đời sau thì cứ về dưới tu từ từ. Tới phiên nhập thất, ai nấy đều hồ hởi vui mừng, riêng con lại không chịu nhập thất, trái hẳn đường lối ở đây. Sư ông nói để con biết được đường lối Sư ông tổ chức, chớ không phải ghét bỏ gì mà bảo con đi. Con xét lòng mình, nếu quyết tâm chết sống thì ở đây tu. * Tụi con ai cũng thấy và nhận được đạo lý, nếu thật thấm nhuần thì những tập khí nhiều đời cũng mòn mỏng dần. Nhưng vì tập khí quá sâu dày mà đạo lực chưa theo kịp, nên không tránh khỏi những khi bất giác không làm chủ được, sanh ra những chuyện không tốt, làm cho Thầy không vui. Tụi con biết đó là lỗi ra sám hối, Thầy cũng thông cảm. Thầy thường nói, dạy cho người tu là dạy người ta biết được những gì dở xấu đang còn tích lũy, đồng thời chỉ cách để dẹp sạch, bỏ hết. Tụi con vì tập khí làm cho Thầy không vui, nay biết đó là lỗi, xin sám hối để chừa, từ đây về sau càng ngày càng tiến bộ hơn, thấy rõ chánh pháp và sống đúng chánh pháp, đem lại sự an ổn cho mình và cho mọi người. Ðược như thế là Thầy mừng. Thấy lỗi và biết sửa là rất tốt, còn thấy mà không chịu sửa là xấu. Nay thấy được điều dở, tụi con phải chừa không để tiếp tục. Nếu nói tu là không có lỗi, chuyện đó quá đáng, vì ai cũng là Phàm tăng Phàm ni, không sao tránh khỏi những sơ suất. Thầy mong những sai sót của tụi con trong năm qua, không bao giờ tái diễn. Ðược như vậy là chỗ tiến bộ của tụi con và là niềm vui của Thầy. Mục Lục
|
Phụng Hoàng Sách Tấn Tập 1 (2005)
|