Bầu trời xanh ngắt không một vết mây,

Cõi đất lặng yên không một tiếng động,

Biển cả thanh bình không một lượn sóng,

Chợt, một lằn chớp xẹt qua.

A! Đây rồi! Đầu mối năm xưa đà nắm được! 

- Thế nào là BIẾT VỌNG ?

- Xưa nay vốn không tịch, một niệm vừa khởi lên liền biết là mộng huyễn.

***

Thiền Giả sáng mắt ma Phật đều đánh, ngay một niệm thấy thẳng tự thể vô sanh, khắp cả mười phương thế giới thảy đều huyễn hóa. Không có chừng một điểm mây có thể dừng trụ. Tức mê cũng niệm nầy, Ngộ cũng niệm nầy, xưa nay chưa từng cách biệt. Gọi là vừa mới phát tâm liền vào địa vị Phật, khoảng giữa không một niệm thứ hai. Nếu chưa được vậy thì hãy nghe đây:

KINH KIM CANG NÓI: - Trong mười phương quốc độ, bao nhiêu chúng sanh có bao nhiêu thứ tâm, Như Lai thảy đều biết hết. Vì cớ sao? Như Lai nói các tâm đều không phải tâm, ấy gọi là tâm. Sở dĩ ra sao? Nầy Tu bồ Đề ! Tâm quá khứ không thể được, tâm hiện tại không thể được, tâm vị lai không thể được.

Quả thật có gì lạ đâu ! Chúng sanh dù có bao nhiêu thứ tâm đi nữa cũng biết rõ ràng chỉ đồng một tâm: “Tâm hư vọng” Đều không thể qua mắt Như Lai, nào có gì che ngại?

Ngài Lâm Tế nói có vẻ thiền vị hơn:
Giả sử có trăm ngàn Văn Thù, Phổ Hiền xuất hiện ngay trước mặt, mỗi vị hiện mỗi thân đến hỏi pháp, vừa nói: Thưa Hòa Thượng! Ta liền hiểu rồi. Lão tăng vừa ngồi yên, lúc ấy có huynh đệ nào đến trình kiến giải, ta đều rõ cả. Tại sao thế? Tại vì chổ thấy của ta rất khác biệt. “NGOÀI KHÔNG GIỮ PHÀM THÁNH, TRONG CHẲNG TRỤ CĂN BẢN”, thấy suốt không có chút nghi lầm.

Nghe kỹ câu: “. “ngoài không giữ phàm thánh, trong chẳng trụ căn bản”, được vậy thì: “thấy suốt không có chút nghi lầm”.

Cho nên, hễ có niệm là có chỗ bị thấy, mà có chỗ bị thấy, đâu kham hứa khả!

Tổ SƯ TỬ sau khi truyền pháp cho Bà Xá Tư Đa thì Đạt ma Đạt bèn ôm ấp khối phiền, cứ trách Tổ sao không chọn mình làm pháp tự.

Ngày nọ Đạt ma Đạt nhơn dịp đi đến bên rạch, bỗng gặp một người con gái đang đứng dưới mé sông giặt đồ, vén ống quần bày trần hai bắp vế.

Đạt ma Đạt mục kích thì động mà khen thầm: “Hai bắp vế thật là trắng đẹp biết bao!”

Ngờ đâu Tổ SƯ TỬ đi đến, thấy vậy bèn nói rằng: “Tâm niệm của ngươi như thế thì nghĩ coi có đáng làm pháp tự hay không?”

Tâm tướng vừa hiện,

Liền có ta người.

Cho nên thường nói,

Quỉ thần xem thấy.

Hạ thủ công phu cần yếu là ngay một niệm liền trở về, chớ theo tình mà khởi vọng, càng khởi càng xa.

KINH LĂNG NGHIÊM nói: - Thanh tịnh bản nhiên thoạt sanh sơn hà đại địa.

Đối trước muôn vật mà tâm chưa khởi phân biệt thì cây vẫn là cây, núi vẫn là núi, đâu đâu cũng là một thể nhất như. Nhưng vừa chợt khởi niệm đây là cây, kia là núi thì liền đó cao thấp đã sanh, tâm cảnh rối bời, lớp lớp phủ che.
Thạch Sương một hôm ở trong liêu sàng gạo, Qui Sơn đến bảo:

- Vật của thí chủ chớ ném bỏ.

Sư thưa:

- Chẳng dám ném bỏ.

Qui sơn lượm trên đất một hạt gạo đưa lên bảo:

- Ngươi nói chẳng ném bỏ, cái này từ đâu đến?

Sư lặng câm. Qui sơn bảo:

- Chớ khinh một hạt này, trăm ngàn hạt từ một hạt này sanh.

Sư thưa:

- Trăm ngàn hạt từ một hạt này sanh, chưa biết hạt nầy từ đâu sanh?

Qui Sơn cười hả! Hả! Trở về phương trượng. Đến chiều Qui sơn thượng đường bảo:

- Đại chúng, Trong gạo có sâu.

Chú ý, ngay khi Qui Sơn cầm hạt gạo đưa lên! lại suy tìm cái gì?

Qui sơn đưa hạt gạo,

Thạch Sương ngơ ngác người.

Một chút điểm đen ấy,

Che lấp biết bao đời!

Thấy thì thẳng đó liền thấy, chần chừ tức nghìn trùng xa cách. Đâu biết, nếu ngay một niệm liền quên chỗ nương, thì xưa nay hiện tiền chưa từng gián đoạn.

Ôi! mỗi mỗi dùng hàng ngày mà chẳng tự hay, hiện tiền mà tự xa cách! khuyên anh chớ bắt chước theo nhóm người đóng hư không, dù trải qua vô lượng kiếp vẫn vô ích.

Bảo Thọ hỏi Hồ Đinh Giao:

- Đã lâu nghe danh Hồ đinh Giao, có phải đây chăng?

Giao thưa:

- Phải.

Thọ hỏi:

- Lại đóng được hư không chăng?

Giao thưa:

- Mời thầy đập phá.

Thọ liền đánh. Giao chẳng nhận. Thọ bảo:

- Ngày khác sẽ có ông thầy lanh mồm vì ông điểm phá.

Giao gặp Triệu Châu thuật lại câu hỏi trước, Châu hỏi:

-  Ông vì sao bị Bảo Thọ đánh?

Giao thưa:

- Chẳng biết lỗi tại chỗ nào?

Châu bảo:

- Chỉ một đường tơ này còn chẳng thể được, lại bảo đập phá hư không?

Giao liền thôi. Châu nói thế:

- Hãy đóng một đường tơ này.       

Hư không đóng được,

Còn cách xa vời. 

Lỗi tại chỗ nào?

Tự tri hơn hết!

***

CHỈ QUYẾT BIẾT VỌNG:

“Bậc đại trượng phu Biết Vọng thế nào?”

Tức là “Một vọng, tất cả đều vọng”. Ngay đầu niệm khởi. một đao đứt lìa, có không mất dấu. Hành giả nơi tầng 1 nhìn tất cả các pháp đều là VỌNG,  trong tâm tất cả đều không chấp thủ, dù niệm thế gian hay xuất thế gian. Đã có niệm tức đồng là VỌNG. Chữ “VỌNG” ở đây không có nghĩa là không ngơ, không có gì hết, mà nói là Vọng là đả phá mọi ý niệm cố định, mọi chấp thủ, vì: TẤT CẢ PHÁP ĐỀU KHÔNG CỐ ĐỊNH, nào có chỗ để niệm, triệt để phá sạch cái ngã kiến hay ý niệm về cái TA và CỦA TA. Ngay đó, mười phương vắng bặt, cõi cõi lặng yên, vô lượng kiếp dường trong chớp mắt, vô biên thế giới như tại chổ ngồi. -Mới hay Mê Ngộ đồng đường, Thánh phàm không khác. Sanh tử chóng dứt, bóng tối vô minh từ vô thỉ phút chốc tiêu tan, vui mừng tỉnh dậy giấc mơ muôn thuở!

Đại sự đã sáng! - Song tùy công phu của mỗi người mà cái “giây phút tỉnh táo” nầy dài hay ngắn, thời gian không nhất định. Có kẻ một lần nhận ra liền sống trọn vẹn, đây là bậc ít có trong đời. Nếu chẳng được vậy, hành giả lại phải tiếp tục.